De Japanse connectie – aanwezigheid van Océ in Japan

De relatie van Océ en Japan heeft een lange geschiedenis, die begon met een avontuurlijke reis van Karel van de Grinten naar het Verre Oosten in 1934 en eindigde met de overname van het bedrijf door Canon, Inc.in 2009-2012.

In de zomer van 1934 vertrok Karel van der Grinten naar Japan. De broers van der Grinten hadden bedacht dat ‘Japan en China voor reproductiedoeleinden heel belangrijke landen waren in verband met hun schrift. Om in dat schrift iets te kopiëren, met de hand of met een schrijfmachine, was ontzettend veel werk.’ En Karel zou van de reis ‘ook gebruik maken om op alle tussenstations meteen eventjes te kijken wat daar te doen was op ons gebied’. Zo deed hij zaken in Athene, Jerusalem, Calcutta en Rangoon (Yangon), en maakte hij ook tal van toeristische tussenstops.

In Japan bezocht hij het familiebedrijf Sakurai en sloot daar een samenwerkingsovereenkomst mee voor distributie van Océ-produkten. Met Shiro Sakurai, die ook een beetje Engels sprak, sloot hij een blijvende vriendschap.

 

Voor de demonstraties van zijn produkten had Karel chemicaliën nodig om papier te prepareren dat geschikt was voor de lichtdrukmachines die hij aan de man wilde brengen. Daarop toog hij met Shiro Sakurai naar een papierfabrikant, maar daar ontstond flinke onenigheid. Het papier van Océ van der Grinten had een bepaalde zuurgraad nodig. De directeur weigerde dat te maken, want dat zou zijn machines aantasten. ‘Een beetje zuurder, wat kan dat nu bommen?’ riep Karel.

Dankzij de bemiddeling van Shiro ging de directeur van der papierfabrikant toch overstag.

Karel was zeer onder de indruk van ‘wat voor cultuur er achter [de Japanse] levenswijze stak’. En zo ‘ging een gedeelte van zijn zelfverzekerdheid verloren. Ik voelde dat zij, toen wij hier nog met berenvellen rondliepen, al een gecultiveerd volk waren. Zij hadden waarden die ze hoog hielden die ik eigenlijk niet kende, zoals meditatie en dat soort dingen. Die wilde ik toch wel incorporeren. Ja, ik ben daar bijgeschaafd.’

Wat op Karel ook ‘onnoemelijke indruk’ maakte in die weken in Tokio, was het vernuft van de Japanners. Om te kijken of het Océ papier een bepaalde vochtigheidsgraad had, gebruikten ze in Nederland een weegschaaltje dat ze in Japan niet hadden. Maar gelukkig had Karel een prospectus bij zich van zo’n weegschaal. ‘Ik liet ze zien hoe die eruitzag. Het was een heel eenvoudig plaatje, echt een schetsje van niks. In één nacht hebben ze dat ding nagemaakt en het functioneerde ook nog.’

Al in 1934 voorspelde Karel van der Grinten bij terugkeer uit Japan dat dat land een grote zakelijke toekomst tegemoet ging.

De samenwerking met Sakurai verliep na Karels bezoek bevredigend. Sakurai verkocht Océ-materialen en toonde na verloop van tijd grote belangstelling voor de Rétocéprodukten, die het ook zelf wilde gaan vervaardigen.

Maar door de Tweede Wereldoorlog gingen de contacten met het bedrijf Sakurai grotendeels verloren, en pas na een tiental jaren begon Océ weer aan een uitbouw van haar activiteiten in Japan, via andere vertegenwoordigers.

Dat leidde tenslotte tot een eigen vestiging, Océ Japan Corporation.

Gedeeltelijk ontleend aan ‘Ja, ik ben daar bijgeschaafd’; Ron Kosterman; Elsevier Weekblad; 2014 Ed. 70; Nr. 3